نژاد هلشتاین فریزین

پراکنده‌ترین نژاد، در بین نژادهاى گاوهاى شیرى است. به دلیل تولید شیر بالا از آن به عنوان موتور تولید شیر در جهان یاد می گردد.

به طوری که اکنون تولید گاوهای هلشتاین بر صنعت لبنیات جهان تسلط کامل دارند.رنگ آن سیاه- سفید و یا قرمز-سفید است، خاستگاه آن هلند بوده ولى در اکثر نقاط پراکنده شده است.  * وزن ۶۸۰-۷۷۰ کیلوگرم  * قد۱۴۵-۱۶۵ سانتی متر  * متوسط تولید شیر ۱۰۴۳۲ کیلو گرم در هر دوره شیرواری لازم به ذکر است با توجه به انتخاب صفات تولید شیر برای این نژاد در سال‌های گذشته ، اکنون متخصصین اصلاح نژاد دنیا بر روی صفات تولید مثلی ، سلامتی و بهینه بودن تولید تمرکز نموده اند و قطعا در آینده نژاد هلشتاین بارور تر ، سلامت تر و بهینه تر خواهد بود.

نژاد سیمنتال

نام سیمنتال از نام منطقه ای به نام Simme در Berner Oberland گرفته شده است. از نظر فنی طراحی سیمنتال شامل چندین نژاد در اروپا می باشد.

نام این نژاد به طور خاص در سوئیس به عنوان سیمنتال ، در آلمان ‌و اتریش به عنوان فلکویه و در فرانسه پایروژ می باشد. رنگ این نژاد به صورت سفید – طلایی تا سفید- قرمز متفاوت است و دارای سری سفید می باشد. قد این نژاد حدود ۱۳۵ تا ۱۶۰ سانتی متر می باشد وزن آنها می تواند با توجه به شرایط پرورش بین ۷۰۰-۹۰۰ کیلوگرم  باشد و گزارش هایی مبنی بر وزن گاو های نر این نژاد تا  ۱۳۰۰ کیلوگرم در دسترس می باشند. در اولین دوره شیردهی یک گاو سیمنتال می تواند حدود ۶۰۰۰ کیلوگرم شیر تولید کند ، در حالی که شیردهی های بعدی آنها می تواند حدود ۹۰۰۰ کیلوگرم باشد! ترکیب شیر حاصل از این گاوها در حدود ۳.۷٪ پروتئین و ۴.۲٪ چربی است.در طی سالیان گذشته متخصصین این نژاد را با هدف به حداکثر رساندن تولید شیر و گوشت گاو با بهینه ترین هزینه به عنوان یک واسطه ارثی متعادل که بسیار سازگار ، بسیار عضلانی ، مقاوم به شرایط محیطی معرفی نموده اند. این نژاد به راحتی با متنوع ترین شرایط از گله های روستایی تا گله های صنعتی بزرگ قابل نگهداری است.

نژاد جرزی

با وجود تحقیقات قابل توجه ، هیچ چیز قطعی در مورد منشا واقعی گاوهایی که برای اولین بار به جزیره جرسی آورده شده است ، مشخص نیست. بیشتر تحقیقات موافق هستند که احتمالاً جرسی از سواحل مجاور فرانسه نشأت گرفته است.امروز ، نژاد جرزی سومین نژاد گاوهای شیری در جهان است. شیر تولیدی نژاد جرزی به دلیل کیفیت بالا و دارا بودن پروتئین ، مواد معدنی و عناصر کمیاب سرشار در جهان بسیار پر طرفدار می باشد. که این موضوع درتولید پنیر بسیار حائز اهمیت می باشد. این نژاد به طور معمول به رنگ قهوه ای روشن است که بینی سیاه و پوزه ای سفید رنگ دارند.دارای سم هایی سیاه رنگ و بسیار سخت می باشد که آنرا در مقابل لنگش مقاوم می نماید. نژاد جرزی از نظر اندازه نسبتاً کوچک است و از وزن تقریبی ۴۰۰ تا ۴۵۰ کیلوگرم برخوردار است این نژاد دارای خلق و خویی بسیار آرام می باشد. لازم به ذکر است شیر جرسی در بسیاری از بازارها قیمت بالایی را نسبت به دیگر نژاد ها دارا می باشد.

نژاد مونت بلیارد

منشا این نژاد از فرانسه سرچشمه می گیرد. اجداد آنها گاوهای برنویی می باشند اما امروزه پس از سالها انتخاب مونت بیلیارد به عنوان یک نژاد شیری سنگین وزن در جهان شناخته می گردد. نام آنها قبلاً گاوهای الساتی بوده است ، اما در حدود سالهای ۱۸۰۰ میلادی از منشا این نژاد به مونت بلیارد تغییر نام نموده است. رنگ آنها معمولاً سفید و قرمز رنگ می باشد و دارای سری سفید رنگ است. این نژاد دارای دست و پای قدرتمند و پستانی مقاوم می باشد. اگرچه در تولید شیر به اندازه هلشتاین نمی باشد اما از لحاظ وزن و ترکیب لاشه رقیب قدرمتندی برای هلشتاین می باشد. وزن این نژاد به طور متوسط حدود ۷۰۰ کیلوگرم می باشد و این در حالی است که گزارش هایی مبنی بر گاو های نر ۱۲۰۰ کیلوگرمی از این نژاد موجود می باشد. به طور متوسط گاو مونت بلیارد در هر شیردهی بیش از ۶۰۰۰ کیلوگرم شیر تولید می کند که شیر آنها بسیار مشهور است ، که اغلب در تولید انواع پنیرهای محبوب دنیا از جمله  Emmental و Gruyère استفاده می شود.

  ضریب تبدیل لاشه این گاو بسیار مناسب تر از گاو نژاد هلشتاین ارزیابی گردیده است.

نژاد براون سوئیس

میانگین تولید شیر در سال ۲۰۱۳ : ۱۰۲۳۱ کیلوگرم در سال بود
میانگین چربی شیر: ۴ درصد
میانگین پروتیین شیر: ۳.۵ درصد
سن بلوغ برای تلقیح: ۱۱ ماهگی
طول دوره ی آبستنی: ۹ ماهه

وزن ماده ها حدود ۶۰۰ و نرها ۹۰۰ کیلوگرم می باشد.
این نژاد یکی از برترین نژادهایی آمریکایی است.
در قرن بیستم به عنوان یک نژاد جهانی شناخته شد. براون سوییس از لحاظ تولید شیر در میان نژادهای گاو شیری در رتبه دوم بعد از هلشتاین قرار دارد
رنگ بندی این نژاد خاکستری، قهوه ای، برنز و سفید را در بر می گیرد، گوش های گاوهای این نژاد متمایزترین مشخصه ی آن ها هستند و بلند، بزرگ و کرکی هستند.

نژاد گاو میش

گاومیش در بسیاری از کشورهای جهان یافت می‌شود ولی مهم‌ترین محل پرورش آن قاره آسیا و بخصوص شبه قاره هند است.. در ایتالیا بیش از ۱۰۰ هزار گاومیش شیرده وجود دارد که در مجتمع‌های صنعتی نگه‌داری می‌شود. پنیر موزارلا از شیر این حیوان تهیه می‌شود.
از گاومیش‌ها آب‌تنی در آب‌های جاری و شفاف را دوست دارند و بیشتر در خاورمیانه پرورش داده می‌شوند. رنگ غالباً سیاه گاهی همراه با لکه‌های سفید در نقاط گوناگون بدن، در این تیپ رنگ خاکستری و قهوه‌ای و به ندرت سفید هم دیده می‌شود. وزن در جنس نر ۳۰۰ تا۷۰۰ کیلوگرم و در جنس ماده ۲۵۰ تا ۶۵۰ است.
امروزه تلقیح مصنوعی در گاومیش به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود بخصوص در مراکز صنعتی.
شیر گاومیش از نظر چربی از شیر گاو غنی‌تر و دارای ماده خشک بیشتری می باشد املاح و پروتئین شیر گاومیش از شیر گاو بیشتر است. شیر گاومیش به دلیل دارا بودن چربی بیشتر، ویتامین A بیشتری در مقایسه با شیر گاو دارد. در هر گرم شیر گاومیش بین ۱۴/۸ و ۴۴/۸ واحد استاندارد ویتامین A وجود دارد. شیر گاومیش ۱۱۷ کیلوکالری انرژی و شیر گاو ۶۷ کیلو کالری در ۱۰۰ میلی لیتر است.

نژاد بز

بز دام نسبتا مقاومی است و می تواند در شرایط سخت که برخی حیوانات اهلی مثل گاو شیری امکان ادامه حیات ندارد، زنده بماند .در سال های اخیر اقدامات مناسبی از سوی سازمان های جهاد کشاورزی استان ها برای ترویج و توسعه پرورش گله های بز شیری با بهره گیری از دو نژاد مطرح بز شیری اروپایی شامل بز سانن و بز آلپاین آغاز شده است.
متوسط شیر تولیدی بزهای بومی ایران در یک دوره شیردهی بسته به نژاد، حدود ۴۰ تا ۱۵۰ لیتر است، در حالی که در کشور توسعه یافته ای مثل فرانسه در یک دوره شیردهی به ازای هر رأس بز سانن، حدود ۷۰۰ لیتر شیر تولید می شود!
خواص شیر بز به لحاظ ترکیب شیمیایی و محتوای قند، چربی و پروتئین دارای بالاترین شباهت با شیر انسان است و به دلیل عدم ایجاد حساسیت در مقایسه با شیر گاو، جایگزین بهتری برای تغذیه نوزادان و سالمندان است. شیر بز در مقایسه با شیر گاو به لحاظ کیفیت پروتئین و چربی و قابلیت هضم و جذب مواد معدنی نظیر: کلسیم، منیزیم، مس و آهن مطلوب تر است. درصد چربی شیر بز اندکی بالاتر از شیر گاو است و به این دلیل شیر بز برای مصرف کنندگان به لحاظ طعم و مزه مقبولیت بیشتری نسبت به شیر گاو دارد.
بز سانن
بز سانن دارای موهای کوتاه سفید و گاهی خاکستری است. متـوسط وزن بزهای ماده این نـژاد حدود ۶۱ کیلو گـرم و وزن نرها ۷۵ کیلو گـرم می رسد. ارتفاع قد در بزهای ماده ۷۶ سانتی متر و در نـرها به ۸۱ سانتی متر میرسد. نرها شاخدار و ماده ها ممکن است دارای شاخ کوتاه یا بی شاخ باشند.
بز سانن به تولید شیر معروف است و شاید به جرأت بتوان گفت بهترین نژاد شیری بز در دنیاست. دوره شیردهی آن ۲۹۰ تا ۳۰۵ روز است و روزانه بین ۳ تا ۸ لیتر شیر می­دهد. دوقلوزایی در بزهای سانن خالص موضوعی عادی است و ۴۵ تا ۸۰ درصد ماده ها دوقلو زا گزارش شده اند و این در حالیست که چندقلو زایی هم در موارد بسیاری اتفاق افتاده است.

نژاد گوسفند رومانوف

منشا این نژاد از دره ای به نام ولگا در شمال غربی مسکو روسیه است. این گوسفندان اهلی اسم رومانوف را از شهری به همین نام گرفتند. این نژاد در بدو تولد عموما سیاه رنگ به دنیا آمده و با افزایش سن اغلب به رنگ خاکستری با پاهای مشکی رنگ تبدیل می شوند. رومانوف یک نژاد متوسط جثه می باشد که متوسط وزن بدن میش بالغ این نژاد ۴۵ تا ۶۸ کیلوگرم و قوچ بالغ آن ۶۸ تا ۸۱ کیلوگرم است. سه قلوزایی در این نژاد یک امر عادی می باشد و عموما یک میش خالص رومانوف تحت برنامه های اصلاح نژادی می تواند سالی شش بره تولید نماید. این در حالی است که گزارش هایی مبنی بر نه قلوزایی در یک زایش از این نژاد در دسترس می باشد لازم به توضیح است که رکورد آمریکای شمالی برای یک میش رومانوف هفت بره زنده و سالم در یک زایش است. جایگزینی دم به جای دمبه در این نژاد به لحاظ بهبود ضریب لاشه از نظر اقتصادی بسیار با اهمیت می باشد.از لحاظ ژنتیکی می توان بسته به شرایط محیطی و فزیولوژیکی از این نژاد به جهت بهبود ضریب چند قلوزایی نژاد های مختلف جهان دورگ گیری نمود و عملکرد اقتصادی نژاد های بومی که با این نژاد تطابق نشان می دهند را به جهت تولید بره های دورگ بازار پسند تر به طرز چشمگیری افزایش داد.